Command Line Interface | Notities PXL

Wat is een CLI?

Een CLI wordt gebruikt door Linux servers. Dit is een omgeving zonder een GUI.

Een CLI vraagt een stuk minder kracht van een computer en is ook beter voor bepaalde taken als je het goed beheerst.

Structuur van een CLI

Een CLI is opgebouwd uit een aantal dingen:

De username van de gebruiker waar je mee ingelogd bent:

gebruiker@ubuntu:~$
^^^^^^^^^

⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀

De computer waarop je bent ingelogd:

gebruiker@ubuntu:~$
          ^^^^^^

⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀

Waar je bent in het bestandssysteem:

gebruiker@ubuntu:~$
                 ^

⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀

Toont welke rechten je hebt. $ is voor standaard gebruiker rechten, # is voor de root gebruiker rechten:

gebruiker@ubuntu:~$
                  ^

⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀

Samengevat is het dus:

Gebruiker op ubuntu in het home directory zonder root permissies.
^^^^^^^^^ ^^ ^^^^^^ ^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^ ^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^
gebruiker  @ ubuntu:          ~                      $

Commando's

Commando's zijn stukjes tekst die je aan het systeem geeft.
Het systeem kijkt of die tekst overeenkomt met een commando dat het kent en voert dat commando uit.

gebruiker@ubuntu:~$ ls
                    ^^

Het ls commando toont de bestanden en mappen die aanwezig zijn in de gegeven locatie, de huidige locatie tenzij anders aangegeven.

gebruiker@ubuntu:~$ ls
bestand  map

Commando's hebben bijna altijd argumenten die je kan gebruiken om het gedrag van het commando te beïnvloeden.
Het argument -a toont alles in de gegeven locatie.

gebruiker@ubuntu:~$ ls -a
.  ..  bestand  map  .verborgen_bestand

Argumenten kunnen er ook anders uit zien.
Het commando echo herhaalt de tekst die het als argument mee krijgt.

gebruiker@ubuntu:~$ echo hello world
hello world

Soms heb je extra permissies nodig om een commando uit te voeren.
Normaal mag je niet in de map /root.

gebruiker@ubuntu:~$ ls /root
ls: cannot ​open directory '/root': Permission denied

In Linux gebruik je sudo om iets als administrator uit te voeren.

gebruiker@ubuntu:~$ sudo ls /root
[sudo] password ​for gebruiker: 
snap

Je moet je eigen wachtwoord typen, je zal zien dat er niks op je scherm verandert. Dit is voor beveiliging, je bent wel aan het typen.

Het commando sudo werkt alleen als je in de lijst staat van gebruikers die het mogen gebruiken.

Manpages

Nog een ander commando is shutdown.
Dit commando zet de computer een minuut nadat het uitgevoerd is uit.
Om meer informatie te krijgen over het shutdown commando gebruik je man.

gebruiker@ubuntu:~$ man shutdown

Door het commando man met het argument shutdown te gebruiken open je de manual van het shutdown commando. Dit is de manpage.

SHUTDOWN(8)                        shutdown                        SHUTDOWN(8)

NAME
       shutdown - Halt, power off or reboot the machine

SYNOPSIS

       shutdown [OPTIONS...] [TIME] [WALL...]

DESCRIPTION
       shutdown may be used to halt, power off, or reboot the machine.

       The first argument may be a time string (which is usually "now").
       ...

In de tekst zie je dat je het argument now kan gebruiken bij shutdown.

Het commando shutdown now werkt als je rechtstreeks op de computer ingelogd bent, maar wanneer je van afstand ingelogd bent moet je sudo gebruiken.

Er zijn 9 secties van manpages, elk voor een andere categorie. Sommige woorden kunnen meerdere keren voorkomen, maar zijn dan elk in een andere sectie.

Een voorbeeld van een woord dat meerdere keren voorkomt, is passwd:

gebruiker@ubuntu:~$ apropos passwd
...
passwd (1)           - change user password
passwd (1ssl)        - OpenSSL application commands
passwd (5)           - the password ​file
...

Om de juiste sectie te openen gebruik je man 5 passwd, vervang het nummer met de juiste sectie.

Handige commando's & shortcuts

Als je een korte beschrijving van een commando wilt kan je whatis gebruiken:

            gebruiker@ubuntu:~$ whatis ls
            ls (1)               - list directory contents
        

Als je wilt weten waar een commando en de manpage er van is kan je whereis gebruiken:

            gebruiker@ubuntu:~$ whereis ls
            ls: /usr/bin/ls /usr/share/man/man1/ls.1.gz
        

Om de commando's te zien die je vroeger hebt gebruikt kan je history 5 gebruiken, 5 kan je weglaten of vervangen door het aantal commando's dat je wilt zien.

            gebruiker@ubuntu:~$ history 5
                47  man man
                48  clear
                49  ls
                50  whereis ls
                51  history 5
        

Als je het vorige commando opnieuw wilt gebruiken en iets wilt toevoegen kan je !! typen:

        gebruiker@ubuntu:~$ ls /root
        ls: cannot ​open directory '/root': Permission denied
        gebruiker@ubuntu:~$ sudo !!
        sudo ls /root
        [sudo] password ​for gebruiker: 
        snap
    

⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀

Shortcuts

🠕🠗: Pijltje omhoog of omlaag om het vorige / volgende commando te krijgen.

Ctrl+C: Vaak, maar niet altijd kan je deze gebruiken om een commando te stoppen.

Tab: Een niet volledig getypt commando of pad vervolledigen.

Ctrl+R: In de geschiedenis van commands te zoeken.

Commando's & Terminologie

Commando	Uitleg
ls	Toont de mappen, bestanden en andere informatie van een locatie.
man	Toont een handleiding van het gegeven commando, configuratiebestand...
sudo	Betekent officieel "substitute user, do", wordt gebruikt om een commando met root privileges uit te voeren.
shutdown	Sluit of herstart het systeem.
apropos	Zoekt in de manpages naar referenties van het argument en toont dan welke deze bevatten.
whatis	Toont een beschrijving van een manpage in één lijn.
whereis	Toont de locatie van een commando en de locatie van de manpage.
history	Toont een lijst van de commando's die hiervoor gebruikt werden.
clear	Haalt al de tekst van het scherm af.

Term	Uitleg
CLI	Command Line Interface, een manier om een computer of programma te gebruiken via alleen tekst.
GUI	Graphical User Interface, een manier om een computer of programma te gebruiken in een visuele omgeving.
Argument	Een argument geeft een waarde aan een commando waar dit commando iets mee kan doen.
Manpage	Een manual / handleiding van een commando, configuratie bestand... er zijn 9 secties met verschillende soorten manpages.

Studeren

Wat is een CLI?: Command Line Interface, een manier om een computer of programma te gebruiken via tekst.
Wat betekenen $ en # in een Linux CLI?: Het $ teken betekent dat je je normale rechten hebt, # betekent dat je de rechten hebt van de root gebruiker.
Wat betekent ~?: Het symbool ~ staat voor de locatie van je home map.
Wat doet ls -a?: Toont alle mappen en bestanden in de gegeven locatie.
Hoe open je de handleiding van passwd op sectie 5?: man 5 passwd
Met welk commando zie je de locatie van een commando?: Met het whereis commando.
Hoe sluit je het systeem onmiddellijk af als je van afstand ingelogd bent?: Met sudo shutdown now. Als je op de computer zelf bezig bent kan het zonder sudo.
Hoe zoek je naar een vorig gebruikt commando?: Ctrl+R, opnieuw drukken om naar het volgende resultaat te gaan.
Hoe vind je een specifiek woord in een manpage?: Door / te typen gevolgd door wat je zoekt. N gaat naar het volgende resultaat.
Wat doet het echo commando?: Het commando echo print de gegeven tekst op het scherm.