Notities PXL Help

Services starten en stoppen

De student(e):

  • Kan services aanzetten, stoppen, herladen, aanzetten bij het opstarten van het systeem.

  • Kan uitleggen wat systemd is.

  • Kan uitleggen wat runlevels zijn.

  • Kan uitleggen wat units en targets zijn.

  • Kan de default target aanpassen.

⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀

Symbolische link / symlink: Een speciaal soort bestand dat naar een folder of map verwijst, een shortcut / referentie. Programma's die de symlink gebruiken worden automatisch doorverwezen.

Symlink maken:

[student@ServerMIC ~]$ ln -s doel_pad link_naam

⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀

Linux kan daemons configureren en beheren via een process management system genaamd systemd.

Systemd is ook een daemon.

  • Het beheert alle andere daemons en wordt als eerste gestart.

  • Daemons die als eerste starten en andere beheren worden de init daemon genoemd.

  • Het heeft process ID 1.

Het oplijsten van actieve processen:

[student@ServerMIC ~]$ ps -e | head -2 PID TTY TIME CMD 1 ? 00:00:02 systemd

Systemd

In systemd worden daemons beheerd via units.
Er zijn 2 primaire unit types:

  • Service units: Het meest voorkomend, gebruikt om daemons te starten en te beheren.

  • Target units: Groepen van units.

Om bv. alle actieve target units te tonen:

[student@ServerMIC ~]$ systemctl list-units | grep .target

Een service-unit stoppen kan via:

[student@ServerMIC ~]$ sudo systemctl stop cups

Service-unit starten:

[student@ServerMIC ~]$ sudo systemctl start cups

Service-unit herstarten:

[student@ServerMIC ~]$ sudo systemctl restart cups

Service-unit herstarten als die actief is:

[student@ServerMIC ~]$ sudo systemctl condrestart cups

Service-unit configuratie herladen zonder te herstarten:

[student@ServerMIC ~]$ sudo systemctl reload sshd

Service-unit starten als het systeem aan gaat:

[student@ServerMIC ~]$ sudo systemctl enable cups

Service-unit niet starten als het systeem aan gaat:

[student@ServerMIC ~]$ sudo systemctl disable cups

Verschillen

Process:

  • Heeft een PID (Process ID)

  • Kan kort of lang duren

  • Elk actief programma

  • Bijvoorbeeld:

    • Shell window / tab

    • Browser tab

    • Daemons

Daemon:

  • Een langdurend achtergrond proces.

  • Start meestal bij de start van het systeem en gaat uit als het systeem stopt

  • Is niet zichtbaar

  • Bijvoorbeeld:

    • sshd

    • crond

    • httpd

Service unit:

  • Een unit van systemd dat een service beheert

  • Definïeert hoe een specifieke service gestart, gestopt... moet worden

  • Bijvoorbeeld:

    • sshd.service

    • nginx.service

De .service extensie wordt vaak niet getoond.
Er zijn 11 soorten units. Ze hebben elk andere taken.
De belangrijkste unit om te kennen is de service-unit.

Runlevels

Systemd is compatibel met oudere systemen. Dit komt door speciale target units die oude "runlevels" nadoen.

Runlevels: Gebruikt in oude Linux "SysVinit" systemen, toestand van de init daemon en het systeem dat bepaalt welke services actief zijn.

Vroeger waren er 7 runlevels:

  • Runlevel 0: Systeem uitschakelen (shutdown).

  • Runlevel 1: Enkelgebruikersmodus (rescue mode).

  • Runlevel 2: Multi-user modus zonder netwerk.

  • Runlevel 3: Multi-user modus met netwerk.

  • Runlevel 4: Niet gedefinieerd, door gebruiker definieerbaar.

  • Runlevel 5: Multi-user modus met netwerk en grafische gebruikersinterface.

  • Runlevel 6: Systeem herstarten (reboot).

Systemd gebruikt unit targets in de plaats van runlevels:

  • Runlevel 0: poweroff.target

  • Runlevel 1: rescue.target

  • Runlevel 2, 3, 4: multi-user.target

  • Runlevel 5: graphical.target

  • Runlevel 6: reboot.target

⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀

Huidig runlevel checken:

[student@ServerMIC ~]$ systemctl get-default graphical.target

Overschakelen naar ander target:

[student@ServerMIC ~]$ sudo systemctl isolate multi-user.target

Standaard target instellen voor opstarten (bv. grafisch opstarten & alleen tekst opstarten):

[student@ServerMIC ~]$ sudo systemctl set-default graphical.target [student@ServerMIC ~]$ sudo systemctl set-default multi-user.target

Waarom?

Stel dat er een probleem is met een grafische service, het maakt het moeilijk om dat probleem op te lossen.
Zo kan je zorgen dat die service niet start en je kan troubleshooten zonder problemen, later kan je terugschakelen.

Oefeningen

1. Toon welke initialisatie daemon je server gebruikt.

[student@ServerMIC ~]$ ps -p 1 PID TTY TIME CMD 1 ? 00:00:02 systemd

Het commando ps toont processen, -p 1 toont het proces met PID 1.

⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀

2. Welk commando kan je gebruiken om de status van je ssh daemon te bepalen?

[student@ServerMIC ~]$ sudo systemctl status sshd [sudo] wachtwoord voor student: ● sshd.service - OpenSSH server daemon Loaded: loaded (/usr/lib/systemd/system/sshd.service; enabled; preset: enabled) Active: active (running) since Tue 2025-02-18 13:31:05 CET; 1h 56min ago

Via systemctl status kan je de status zien van een service.

⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀

3. Bepaal de vorige en het huidige runlevel.

[student@ServerMIC ~]$ who -r run-level 5 2025-02-18 13:31

Toont het huidige runlevel.

⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀

4. Hoe kan je de standaard target unit op je Linux systeem wijzigen?

[student@ServerMIC ~]$ sudo systemctl set-default <target>.target

⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀

5. Met welk commando list je welke services er runnen op je server?

[student@ServerMIC ~]$ systemctl list-units --type=service --state=running

⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀

6. Toon de status van de cups daemon op je Linux server.

[student@ServerMIC ~]$ sudo systemctl status cups

⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀

7. Herstart de cups daemon op je Linux server.

[student@ServerMIC ~]$ sudo systemctl restart cups

⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀

8. Tracht de cups daemon op je Linux server te herladen.

[student@ServerMIC ~]$ sudo systemctl reload cups

⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀

9. Zorg ervoor dat er standaard niet grafisch opgestart wordt. Hoe kan je ervoor zorgen dat je dan, na opstarten, overgaat naar een grafische omgeving.

sudo systemctl set-default multi-user.target sudo systemctl isolate graphical.target

⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀

10. Stel terug in dat je standaard grafisch opstart.

[student@ServerMIC ~]$ sudo systemctl set-default graphical.target
Last modified: 04 June 2025
Server AdministratieDrive management